De fases en kantelpunten van een burn-out, kun je die zien aankomen? Het lijkt namelijk wel of alles tegelijkertijd komt. Alle ballen die jij de afgelopen tijd in de lucht hield, vallen ineens naar beneden. Je hebt het gevoel dat je de volledige controle over je leven verliest en niks lukt meer. Vervolgens barst je in tranen uit en voel jij je machteloos. Je bent te lang over je grenzen gegaan. Een burn-out? Hoe kan iemand als jou dit toch gebeuren? Ontdek het in de nieuwste blog van Rustige Nacht, waarin we kijken naar de relatie tussen deze fases en kantelpunten en je slaapgewoonten.
Burn-out en de rol van slaapgewoonten
Er wordt ten onrechte wel eens gezegd dat burn-out een modewoord is. Of dat alleen mensen die niet hard kunnen werken last krijgen van een burn-out. Dit is niet waar. Mensen die een burn-out hebben gehad hebben last van zowel fysieke als mentale klachten. Dit komt doordat zij al een langere tijd ver over hun kunnen hebben gepresteerd.
Het is geen verzinsel, ze zijn ontzettend uitgeput! De burn-out duikt vaak uit het niets op, omdat veel mensen zich niet bewust zijn van de verschijnselen. Je ziet het pas als je het doorhebt. Het is een quote van Johan Cruijff die vaak wordt aangehaald door mensen met een burn-out. Om precies te begrijpen wat zij hiermee bedoelen moeten we terug naar de basis. In deze blog leggen we je daarom uit hoe slaapgewoonten een rol spelen in dit complexe verhaal.
Om dit te verduidelijken gaan we de fases en kantelpunten van een burn-out uitlichten aan de hand van een denkbeeldige emmer. Dit zijn in chronologische volgorde de fases: alarmfase, weerstandsfase, breukfase en tot slot de burn-out.
De eerste stap naar burn-out: ergenissen en slaaptekort
We trappen af met de alarmfase. Dit noemen we zo, omdat er in je hoofd een alarm zou moeten afgaan wanneer je deze symptomen herkent. Voor zowel mannen als vrouwen is dit hetzelfde. Een klassiek schoolvoorbeeld: Je hebt een uitdagende baan waar je werkt onder (zware) stressvolle omstandigheden.
Wanneer je werkdag er op zit, moet je je haasten voor de trein en tot overmaat van ramp zijn er geen zitplaatsen meer. Dat wordt dus staan. Eindelijk thuis aangekomen kun je beginnen met koken en het huis opruimen. Je partner/kinderen hebben dit weer eens verzuimd en iemand zal het toch moeten gaan doen. Het begint allemaal met kleine signalen, zoals deze, die je slaapgewoonten kunnen beïnvloeden.
Alarmfase: de rol van slaapgewoonten
Wanneer je denkt dat alles klaar is, besluit je toch nog even door te werken om je achterstand in te halen van de vorige dag. Voor je het weet is het tijd om naar bed te gaan. Maar rustig uitrusten lukt niet, omdat je partner snurkt en de goedkope snurkbeugel die je op AliExpress hebt gekocht niet werkt. Na een gebroken nacht staan je kinderen al om 06:00 uur aan je bed, omdat ze geen slaaptrainer hebben en daardoor geen besef van tijd hebben. Deze cyclus herhaalt zich en langzaamaan wordt het erger.
Je raakt uitgeput en na verloop van tijd ontwikkel je slaapproblemen, buikpijn of andere lichamelijke klachten. Hopelijk merk je nu op dat de nood hoog is, want de denkbeeldige emmer begint over te lopen!
De tweede stap naar burn-out: Ontkennen dat je het druk hebt
In fase 2, de weerstandsfase, gaan we dieper in op het voorbeeld van hierboven om het beter te begrijpen. Normaal gesproken duurt het zo'n 21 dagen voordat je lichaam een gewoonte maakt van iets. Dus als je gewend raakt aan hard werken en ook nog een actief sociaal leven wilt behouden, lijkt er in eerste instantie niets mis te zijn. Maar het is van cruciaal belang dat je je bewust blijft van je handelingen en regelmatig rust neemt!
Als je dit niet doet, raakt je lichaam gewend aan een constante staat van overbelasting. Dit maakt het moeilijker om het verschil tussen normaal functioneren en overprikkeld zijn te herkennen, waardoor de alarmbellen minder vaak afgaan. In deze fase zullen mensen om je heen merken dat je altijd erg druk bent, of ze zullen zich afvragen waar je de tijd vandaan haalt om al die dingen te doen. Het is belangrijk om op te merken dat slaapgewoonten hierbij een cruciale rol spelen. Onvoldoende slaap kan leiden tot een vicieuze cirkel van vermoeidheid en overbelasting, waardoor de weerstandsfase van een burn-out versterkt wordt.
Herken je dit en wil je dit vroegtijdig voorkomen? Lees ook eens: Dit zijn de beste tips tegen sociale verplichtingen?
De weerstandsfase: de rol van slaapgewoonten
Wanneer je iemand hiermee confronteert, zal die vaak zeggen: Ach, hoort erbij hé of Het valt allemaal wel mee hoe druk ik het heb! Dit is een waarschuwing!
Dit is de ontkenningsfase, ook wel bekend als de weerstandsfase! Mensen gebruiken deze reactie vaak omdat ze niet willen toegeven aan de realiteit. Het erkennen van overbelasting kan ons laten voelen alsof we zwak, zielig of mislukt zijn. In plaats van een plasje water in de denkbeeldige emmer, staat er nu een flinke laag. Slaapgewoonten spelen hierbij een belangrijke rol, aangezien onvoldoende slaap de stress kan verergeren en de ontkenning van symptomen kan bevorderen.
De derde stap naar burn-out: Even uitrusten helpt niet langer
De lichamelijke klachten beginnen weer op te spelen. Je krijgt last van maagzuur, slaapt slechter en je lichaam voelt zwaar aan. De inspanningen van de afgelopen tijd beginnen zijn tol te eisen en je komt er achter dat je eigenlijk niet tot rust komt. En nee white noise of andere oefeningen om stress te verminderen zoals een avond netflixen onder je nieuwe verzwaringsdeken gaan je in dit stadium niet meer helpen om op te laden.
Over het algemeen is het dan verstandig om vakantie te nemen en in die periode helemaal niets te doen. Ook al voelt dat ontzettend vreemd, omdat je lichaam nog in de AAN-modus staat.
De breukfase: de rol van slaapgewoonten
Een gevolg van het gedwongen ontspannen kan zijn dat je grieperig of ziek wordt. Dit is niet zo gek, omdat je lichaam zich nu pas beseft dat het zich compleet moet herstellen. De spreekwoordelijke emmer zit zo goed als vol. Dus ga je hem leeggooien of zoek je toch het randje op?
In deze fase wordt de rol van slaapgewoonten nog belangrijker. Onvoldoende slaap kan je immuunsysteem verzwakken en het herstelproces bemoeilijken, waardoor je vatbaarder wordt voor ziektes. Het is cruciaal om tijdens deze periode goed voor jezelf te zorgen en voldoende rust te nemen, om zo je lichaam de kans te geven om te herstellen en weer op te laden.
De vierde stap naar burn-out: Even uitrusten helpt niet langer
Je blijft eigenwijs doorgaan, ook al zit de emmer al vol. Rust nemen voelt voor jou als zwakte. Totdat het moment komt waarop je jezelf tegenkomt, vaak onverwacht. Bijvoorbeeld tijdens de lunch wanneer je een broodje wilt smeren voor je kind en ontdekt dat het pak hagelslag op is.
Je barst spontaan in huilen uit omdat je geen nieuwe hebt gekocht. Het gevoel van falen als ouder overvalt je. Plotseling breekt het zweet je uit bij de gedachte dat je tegen je kind moet zeggen dat de hagelslag op is. Het kantelpunt is bereikt. Je verliest alle vertrouwen in jezelf, wordt sarcastisch en vindt nergens meer voldoening in.
Zelfs als je 's avonds tot rust komt of een week vakantie neemt, blijven deze gedachten overheersen en blijf je jezelf als een mislukking beschouwen. Je voelt je niet alleen moe of een beetje oververmoeid, maar je hebt echt een burn-out. De denkbeeldige emmer is zojuist overgelopen.
Fases en kantelpunten burn-out herkennen
Voordat je in een burn-out belandt, doorloop je vaak een aantal stappen. Dus de vraag die daaronder ligt is: hoe herken je de fases en kantelpunten van een burn-out? Het begint met het negeren van de signalen van overbelasting, gevolgd door de weerstandsfase waarin je eigenwijs blijft doorgaan. Daarna komt de ontkenningsfase, waarin je de ernst van je situatie niet onder ogen wilt zien. Uiteindelijk, wanneer je grenzen al ver overschreden zijn, bereik je het punt waarop je niet meer terug kunt en de burn-out zich volledig manifesteert.
Het is van cruciaal belang om tijdig professionele hulp te zoeken wanneer je deze signalen herkent. Daarnaast spelen slaapgewoonten een belangrijke rol in dit proces. Onvoldoende slaap kan de symptomen verergeren en het herstelproces bemoeilijken. Het is daarom essentieel om aandacht te besteden aan een gezond slaappatroon als onderdeel van de behandeling en preventie van burn-out. Ben je ten einde raad en wil je slaaptips hoe je beter kan slapen tijdens een burn-out? Lees dan eens de tips van Marleen door, zij leert je beter slapen tijdens een burn-out!
Wat je slaapgewoonten zeggen over je mentale toestand en energieniveau
Het herkennen van de fases en kantelpunten van een burn-out is van vitaal belang voor je welzijn. Je slaapgewoonten kunnen een waardevolle aanwijzing zijn. Een verandering in je slaappatroon, zoals moeite met inslapen of vaak wakker worden, kan duiden op toenemende stressniveaus. Het regelmatig ervaren van vermoeidheid bij het ontwaken kan wijzen op een uitputting van energiereserves, mogelijk gerelateerd aan een burn-out. Het is essentieel om deze signalen serieus te nemen en indien nodig professionele hulp te zoeken.
Burn-out herkennen aan de hand van slaapgewoonten
Aan de hand van de denkbeeldige emmer hebben wij zojuist de 4 fases van een burn-out uitgelegd. Burn-outs komen steeds vaker voor in onze maatschappij. Mede omdat wij elke dag weer beter willen presteren dan gisteren. Perfectionisme is niet erg, maar zorg er wel voor dat je hier een goede balans in vindt voor jezelf. Zorg voor voldoende slaap en een gezond slaappatroon om je energieniveau op peil te houden en stress te verminderen.
Wat kun je nog meer doen om een burn-out te voorkomen
Vermoed jij dat je tegen een burn-out aan zit? Dan hebben wij enkele tips die je verder kunnen helpen.
- Maak je problemen bespreekbaar! Er is niks moeilijker dan jezelf kwetsbaar opstellen. Alleen wanneer jij over je problemen praat dan kun je al heel veel ballast van je af gooien.
- Zoek iemand die goed naar je kan luisteren en die niet over je oordeelt. Dat is heel belangrijk. Doe dit bijvoorbeeld bij een persoon waar jij je goed bij voelt. Voorbeelden zijn je ouders zijn, je beste vriend(in) of je geliefde.
- Geef duidelijk aan waar die persoon bij kan helpen? Heb je teveel hooi op je vork en wil je dat iemand taken van je overneemt? Zeg dat dan tegen deze persoon. Je hoeft niet alles uit te besteden, maar je hoeft ook niet alles zelf te doen. Doordat je taken uit handen geeft, heb jij tijd om even tot rust te komen.
- Ga regelmatig samen met andere mensen iets ontspannens doen. Heb je weinig tijd? Maak hier dan tijd voor. Kies iets wat echt ontspannend voor jou werkt. Dit kan een boswandeling zijn, een puzzel leggen of een boek lezen. Zorg dat je bent afgezonderd van prikkels zodat je ook echt even kan opladen.
- Besef dat je niet overal invloed op hebt. Dit geldt zowel voor jezelf als voor een ander. In je eentje kun je niet de wereld redden. Bekijk dus wat er binnen jouw mogelijkheden ligt om iemand te helpen.
- De allerbelangrijkste tip gaan we mee afsluiten. Dat is dat jij je grenzen moet aangeven. Zeg wanneer iets genoeg of te veel is voor jou en jij bij jezelf herkent dat je denkbeeldige emmer begint over te lopen.
Heb je hier moeite mee? Werk hier dan naartoe in kleine stapjes. Zeg niet gelijk ja tegen afspraken, taken of wanneer iemand je iets vraagt, maar antwoord met: ik moet er nog even over nadenken. Zo koop jij even tijd voor jezelf.
Wat moet je doen bij burn-out verschijnselen
Gelukkig zijn er altijd professionele hulpverleners die je weer op weg kunnen helpen. Zelf zijn wij geen gecertificeerde hulpverleners die een burn-out kunnen verhelpen, maar geven alleen tips en tricks om ze te voorkomen.
Mocht het nu zo ver komen dat jou emmer begint vol te lopen en zoek je iemand die je op weg kan helpen? Zoek dan te allen tijde hulp bij een professional. Heb je echter meer behoefte aan bruikbare tips die je gelijk kan toepassen? Misschien kan dat het boek 100 microbreaks van Albert Sonnevelt je verder helpen! Dit boek staat vol met oefeningen die je kan doen om gelijk je stress niveau te reduceren.
